"Bóg patrzy w moje serce.
Widzi i zna moje intencje oraz zamiary, które są czyste i rzetelne.
Jedynym moim celem jest wolna, sprawiedliwa i wielka Polska..."
- Generał Władysław Sikorski
14 lutego 1942 roku naczelny wódz gen. Władysław Sikorski wydał rozkaz o przekształceniu Związku Walki Zbrojnej w Armię Krajową. AK jest uważana za największe i najlepiej zorganizowane wojsko podziemne działające w okupowanej Europie. W tym roku przypada 79 lat od wydarzeń lutowych z 1942 roku. Armia Krajowa była konspiracyjną organizacją wojskową stanowiącą integralną część Sił Zbrojnych RP. Podlegała Naczelnemu Wodzowi i Rządowi RP na uchodźstwie. W zamierzeniach rządu miała być organizacją ogólnonarodową, ponadpartyjną, a jej Komendant Główny jedynym, upełnomocnionym przez rząd dowódcą krajowej siły zbrojnej. Głównym zadaniem AK było prowadzenie walki o odzyskanie niepodległości przez organizowanie i prowadzenie samoobrony.
Kolejnymi dowódcami AK byli generałowie: Stefan Rawecki ps.Grot, Tadeusz Komorowski ps. Bór i Leopold Okulicki ps. Niedźwiadek. AK od początku była organizacją masową, zwiększającą szeregi przez werbunek ochotników i kontynuowanie akcji scaleniowej, rozpoczętej przez Związek Walki Zbrojnej. AK realizowała swe cele poprzez prowadzenie walki bieżącej i przygotowywania powstania powszechnego. Walka bieżąca była prowadzona głównie przez akcje małego sabotażu, akcje sabotażowo-dywersyjne, bojowe i bitwy partyzanckie z siłami policyjnymi oraz regularnym wojskiem niemieckim. Specjalne miejsce w działalności bojowej AK zajmowały akcje odwetowe i represyjne w stosunku do SS i policji oraz zdrajców i prowokatorów.
Akcja pod Arsenałem, likwidacja Franza Kutschery czy w końcu Akcja Góral, to symbole działalności Armii Krajowej. Tymczasem historia Tajnego Państwa pełna jest zaskakujących faktów:
- Żołnierze AK potrafili opanować całe miasto. W nocy z 31 sierpnia na 1 września 1943 przejęli kontrolę nad miejscowością Końskie. Dysproporcja sił wynosiła 30:1 na korzyść Niemców. W akcji nie ucierpiał żaden akowiec.
- Kraków był kluczowym miejscem dla egzekutorów z Armii Krajowej. To w tym mieście odbył się zarówno pierwszy, jak i ostatni wielki zamach AK. 20 kwietnia 1943 roku żołnierze podziemia ciężko ranili dowódcę SS Friedricha Krügera. 11 lipca 1944 roku podjęli nieudaną próbę ataku na Wilhelma Koppego
- Armia Krajowa potrafiła odbijać swoich ludzi bez jednego wystrzału. Agenci Państwa Podziemnego zarażali więźniów tyfusem. Wykradali ich ze szpitali. A nawet fingowali śmierć podczas operacji chirurgicznych. Wszystko, byle nie zostawić bohaterów na pastwę hitlerowców
- Żołnierzom podziemia prawie udało się zlikwidować Hansa Franka. Generalnego gubernatora od śmierci w zamachu dzieliły sekundy. Członkowie krakowskiej komórki AK wysadzili jego pociąg. Ładunek wybuchł tuż za salonką generalnego gubernatora
- Najbardziej spektakularna akcja Armii Krajowej zajęła zaledwie 90 sekund. Żołnierze oddziału „Agat” tyle czasu potrzebowali do zgładzenia Franza Bürkla, osławionego kata Pawiaka. W walce zabili ponadto dziewięciu innych Niemców. Sami nie ponieśli żadnych strat.
Kulminacją wysiłku zbrojnego AK było Powstanie Warszawskie. Po jego klęsce jednostki AK na terenach zajętych przez Armię Czerwoną zostały zdemobilizowane. 19 stycznia 1945 roku gen. Okulicki wydał rozkaz o rozwiązaniu AK. Trafił do moskiewskiego więzienia.
Wobec represji sowieckich i polskich służb bezpieczeństwa nie wszystkie oddziały AK podporządkowały się rozkazowi o demobilizacji. Żołnierze AK byli prześladowani przez władze komunistyczne, zwłaszcza w okresie stalinizmu, wielu z nich skazano na karę śmierci lub wieloletniego więzienia.
Źródła:
- Wojciech Königsberg, AK 75: brawurowe akcje Armii Krajowe
- Wojciech Lada, Bandyci z Armii Krajowej
- Armia Krajowa – Wikipedia, wolna encyklopedia
Autor: jchmielewski